İngiliz bilimadamları tıp tarihinde çok önemli bir buluşa imza atarak kök hücreden sperm yaptılar. Newcastle Üniversitesi’nde görevli Profesör Karim Nayernia’nin başını çektiği araştırma ekibinin suni olarak geliştirdiği sperm aynı zamanda kısır erkekler içinde büyük bir umut kapısı olacak.

Üzerinde hayli konuşulacağa benzer bu ilginç buluş, kök hücrenin  diğer hücrelere dönüşebilme özelliğinin, vücut içinde adeta bir “ tamir mekanizması” gibi kullanılması prensibinden yola çıkılarak geliştirildi. Biyolojist Profesör Karim Nayernia, uzun yıllardır çalıştığı araştırmasına daha önce görev yaptığı Almanya’nın Gottingen bölgesindeki Georg-August Üniversitesi’nde başladı sonra da İngiltere’nin Newcastle Üniversitesi’nde devam etti. Fare embryosundan kök hücreleri alan biyolojist suni ortamda bu hücrelerin sperme dönüşmesini izledikten sonra dişi fareye aşıladı. Suni olarak laboratuvar ortamında geliştirilen spermden yedi tane fare dünyaya geldi.

İngiliz basınında geniş yer bulan habere göre, bu büyük buluşun sahibi Profesör Karim Nayernia buluşunun sperm üretimi konusuna oldukça önemli bir katkı sağlayacağını söylerken, özellikle kanser tedavisi sonucu sperm üretimi azalan ya da duran hastaların bu buluşdan büyük yarar göreceğini belirtti. “ Üremenin temeline ulaşabilirsek bu kısırlık problemi olan erkekler için tarihi bir çözüm olacaktır.Şu anki çalışma bunun mümkün olduğunu kanıtladı. Spermi fonksiyonunu yitirmiş hastaların spermlerinin tekrar döllenme yapabilmesi artık sağlanabilecek. Tabii ki bu araştırmanın bir tedavi yöntemi olarak yerleşmesi için en az beş yıla ihtiyaç” var diyen Profesör Karim Nayernia bu tedavinin hastanın testislerinden alınacak olgun olmayan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında yetişkin bir sperme dönüştürülerek tekrar hastanın vücüduna aşılanmasıyla mümkün olacağını açıkladı. Ayrıca bu yöntemle genetik bozukluklardan arınmış kusursuz sperm yaratmanın da mümkün olacağı hatırlatılırken, sperm yaratma tekniğiyle üremeyi tetikleyecek “ Mucize hapların” bile üretilebileceğinin sinyali verildi. Newcastle Üniversitesi’nde görevli uzmanlar aynı tekniğin kadın kısırlığı içinde uygulanabileceği müjdesini verdi. Bilimadamlarının fare kök hücresinden geliştirdiği sperm tıpda büyük yankı yaratırken, araştırma ekibinin insan kök hücresinden sperm geliştirme isteği şimdilik etik ve güvenlik gerekçesiyle onay almadı.

Kök hücreden sperm nasıl üretildi?

1-    Sadece bir kaç günlük olan minik fare emryosundan kök hücreler alındı. Kök hücrelerin vücut içinde başka hücrelere dönüşme özelliği var.

2-    Fare embryosundan alınan kök hücrelerin laboratuvar ortamında gelişmesi izlenir, sperm hücresine dönüşecek olanlar kontrol altına alındı.

3-    Laboratuvar ortamındaki kök hücrelerin olgunlaşması beklendi. 72 saat içinde sperm hücresine dönüşenler alındı, diğer hücreler öldü.

4-    Kök hücreden gelişen sperm hücresi fare yumurtasına aşılandı ve sonuç embryo dişi farenin rahmine yerleştirildi.

5-    Dişi fareye nakledilen embryodan 7 tane fare dünyaya geldi. Bu farelerin 6’sı yetişkin birer fare olarak hayatda kalırken biri öldü. Hayatda kalan farelerin yarısında nefes alma zorluğundan bazı büyüme bozukluklarına kadar sorunlar gözlendi.

Ayşegül EKİNCİ/LONDRA